افزایش واردات یکی از ساز و کارهای تأمین نیاز بازار داخلی و مقابله با گرانی است. با محمد طبیبیان، اقتصاد‌دان درخصوص علل افزایش گرانی گفت‌وگو کرده‌ایم.
-
با توجه به روند افزایش قیمت‌ها و شرایط اقتصادی کشور، وضعیت گرانی در روزهای پایانی سال را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
مطابق روال هر ساله، به نظر می‌رسد امسال نیز در روزهای پایانی سال افزایش قیمت‌ها به شکل فصلی را شاهد باشیم چرا که متأسفانه آثار چندان مثبتی را در اقتصاد کشور شاهد نیستیم که در جلوگیری از تداوم این روند در حد کفایت مؤثر باشد.
- عمده‌ترین عوامل مؤثر در شکل گیری گرانی‌به ویژه در روزهای پایانی سال کدام است؟
همان‌طور که پیش از این نیز بارها اعلام شده، عواملی مانند مشکلات پولی، مالی و بانکی بی‌تردید از جمله عوامل مؤثر در شکل‌گیری و تداوم روند گرانی‌ها است.
علاوه بر این، شرایط نامناسب بین‌المللی کشورمان به‌عنوان عامل اضافه مؤثر در این گرانی‌ها محسوب می‌شود به نحوی که در طول سال‌های بعد از انقلاب اسلامی و با وجود مشکلات ناشی از جنگ تحمیلی و روابط با آمریکا، هیچ‌گاه از نظر بین‌المللی تا این حد در تنگنا نبوده‌ایم.
همچنین ناکارایی‌های پیشین سیاست‌های پولی و مالی اکنون شدیدتر شده است. ناهماهنگی در صف تصمیم‌گیری‌ها، چشم پوشی از برخی قوانین، بهم‌ریختگی ساختارهای اقتصادی و ایجاد بلاتکلیفی از جمله عواملی است که به شکل‌گیری و تداوم روند گرانی‌ها کمک می‌کند.
- چه راهکارهایی برای مقابله با این روند باید اتخاذ شود؟
ارائه پیشنهاد نیازمند انجام مطالعات و بررسی‌های کارشناسی از سوی دستگاه‌های کارشناسی مانند سازمان برنامه است.
وظیفه کارشناسان و رسانه‌های جمعی ارائه پیشنهاد نبوده بلکه باید پیشنهادهای ارائه شده از سوی این دستگاه‌ها توسط کارشناسان و رسانه‌ها تجزیه و تحلیل شود.
گرچه ساز و کارهای اتخاذ شده از سوی بانک مرکزی برای مقابله با گرانی‌ها مفید بوده و روند درستی را طی می‌کند اما این که در چارچوب این سیاست‌ها بتوان انتظار حل معجزه‌آسای مشکل را داشت، چندان اجرایی به نظر نمی‌رسد.
این ساز و کارها تنها قادر به جلوگیری از تشدید روند گرانی‌ها بوده و نمی‌توان در سایه آن انتظار حل ریشه‌ای مشکل گرانی را داشت. تلاش برای ساماندهی نظام بانکی و کنترل رشد نقدینگی از جمله این سیاست‌ها محسوب می‌شود.
- افزایش واردات و اجرای سیاست‌های تنظیم بازار تا چه حد قادر به رفع مشکل گرانی خواهد بود؟
این روند از هر زمانی که انجام شده درست نیست. این که شب عید بازار با کالاهای وارداتی پر شود، ضربه به تولید‌کننده و تجار داخلی است چرا که تولید و تجارت نیازمند روالی پایدار بوده و بر اساس این روال و ثبات در آن می‌توان انتظار حل مشکل را داشت.
وقتی دولت‌ها نقدینگی و هزینه‌های خود را افزایش داده و باعث شکل‌گیری شرایطی به‌دور از اطمینان برای سرمایه‌گذاری می‌شوند، نمی‌توان در چارچوب واردات انتظار حل مشکل را داشت و افزایش واردات تنها موجب لطمه بیشتر به تولید و تجارت داخلی می‌شود.
